برای پدر شدن آماده باش (قسمت چهارم)
پس از سپری شدن هفته های آغازین تولد کودک، ظرفیت او برای برقراری تعامل با پدر و مادر تدریجا افزایش می یابد. برخی والدین متوجه این امر می شوند و از لذت همراهی با کودک دلنشین خود بهره مند می گردند. البته با بزرگ شدن کودکان، شکل نیاز آنها به پدرانشان نیز تغییر می کند.
تغییر نیازها:
از دو ماهگی به بعد، بیشتر کودکان ساعت خواب مشخصی خواهند داشت. خستگی هفته های اول تولد کودک از تن شما نیز خارج می شود و احساس می کنید افق های تازه ای به رویتان گشوده می شود. اکنون شما می توانید برنامه ی خواب منظمی را برای خود ایجاد کنید. از آخر شش ماهگی تغذیه ی کودک با غذاهای کمکی نیز آغاز می شود و تغذیه ی او دیگر فعالیتی منحصرا متکی به مادر نخواهد بود.
هر روز، امکان جدیدی برای برقراری ارتباط بین شما و کودکتان به وجود می آید و می توانید لحظات خوشی با کودکتان داشته باشید. در عین حال، شما باید تلاش کنید که پدر خوبی برای کودکتان باشید، در روند جالب رشد او مشارکت نمایید و وقت کافی به حضور موثر در کنار وی اختصاص دهید. بالاتر از همه ی اینها، کودکتان به مهر و محبت شما و در واقع چیزی بیش از تنها بیان چند جمله ی محبت آمیز از فاصله ی دور، هنگام بازگشت تان از محل کار، نیاز دارد. ابراز مهر و محبت باید نمودی مشخص داشته و این امر مستلزم کسب مهارت ها و بینش هایی جدید است.
برقراری تعادل:
دشوارترین بخش ایجاد ارتباط صحیح با کودک، اختصاص تقریبا تمامی اوقات فراغتتان به او، تمرکز بر او و خواسته هایش، تعطیل نمودن سایر جنبه های زندگی فردی و گوش فرا دادن و پیروی از غرایزتان است. شما باید تعادلی میان خواسته های کودک بازیگوشی که هنوز به مراقبت شدید شما نیازمند است و جنبه های مختلف زندگی فردی و اجتماعی خود برقرار سازید. به خاطر بسپارید که نمی توانید از کودکتان انتظار داشته باشید خود را با برنامه ی زمانی شما تطبیق دهد. در واقع این شما هستید که باید خود را با ریتم زندگی و شرایط کودک هماهنگ سازید. پس سعی کنید که وقت تان را در اختیار کودک قرار دهید، لحظاتی شاد فراهم آورید و به گونه ای رفتار کنید که هم خودتان و هم کودک از بودن در کنار یکدیگر لذت ببرید. البته خیلی هم به خودتان سخت نگیرید. برای پی بردن به نحوه ی رفتار صحیح نسبت به کودک و اینکه چه کاری درست و چه کاری نادرست است، باید به شیوه ی آزمون و خطا عمل نمایید. شما روزهایی دلسرد کننده و همچنین روزهایی امید بخش در پیش خواهید داشت. کودکان، هیچ مفهومی غیر از اکنون و اینجا را درک نمی کنند. آنها متوجه نمی شوند که شما مثلا روز سختی را در محل کارتان سپری کرده اید یا اینکه با مادر او به اختلاف نظر رسیده اید. بنابراین، هنگامی که در کنار کودکتان هستید، باید برای همان لحظه با او زندگی کنید.
لمس و تماس فیزیکی:
برای بازی با کودک، قواعد و مقررات مشخصی وجود ندارد، اما اگر برخی اصول کلی را در یاد داشته باشید، می توانید انواع بازی هایی را که هم خود و هم کودکتان از آن لذت خواهید برد، طراحی کنید.
اهمیت لمس و تماس فیزیکی:
همه ما دوست داریم که نوازش و در آغوش گرفته شویم. این کار، یکی از روش های غریزی و با اهمیت در برقراری ارتباط است، به ویژه برای کودکان که سایر شیوه های ارتباطی را هنوز فرا نگرفته اند.
اسباب بازی های گرانقیمت:
این گونه اسباب بازی ها بسیار زیبا و جذاب هستند، اما به هیچ وجه ضروری نمی باشند. یک ورق کاغذ، یک تابه ی قدیمی و یا حتی یک قاشق چوبی می تواند برای کودک به همان اندازه جذاب و در عین حال آموزنده تر نیز باشد.
تصورات ذهنی:
برای کودکتان این امکان را فراهم آورید تا تصورات ذهنی خود را رها سازد.
کودکان از طریق بازی است که دنیا را می شناسد، بر ترس هایشان فائق می آیند و می آموزند که با دیگران ارتباط برقرار نمایند.
تماس چهره به چهره:
بازی هایتان را به گونه ای طراحی کنید که با کودک، تماس چهره به چهره داشته باشید. چهره، رساترین بخش بدن و بهترین مجرا برای انتقال محبت و اطلاعات به کودک است.
بازی شلوغ و درهم و برهم:
هنگام بازی با کودک، تا جایی که می توانید سر و صدا ایجاد کنید. پدران، نقش ویژه ای در پرورش جسمی کودکان بر عهده دارند و بازی پر سر و صدا، تاثیر بسزایی در این ارتباط دارد.
استفاده از همه ی فرصت ها:
حتی پیش پا افتاده ترین امور نیز می توانند بر اثر نگرش صحیح، فرصتی مناسب جهت تیمار کودک و توجه به او باشد. امور عادی و روزمره ی زندگی نیز می توانند با توجه به نگرش ما، اموری خسته کننده و یا ماجراجویی هایی پرهیجان تلقی شوند. به عنوان مثال، یک ماشین سواری ساده می تواند فرصتی برای خواندن آوازهای شاد و یا خندیدن و شاد بودن باشد. مراجعه به سوپر مارکت و انجام خرید روزانه نیز می تواند لحظاتی مفرح و سرگرم کننده محسوب شود. چراغ ها و رنگ های درخشان یک مرکز خرید، عاملی شادی آفرین برای کودکان هستند. برای شاد نمودن و آموزش کودکان، برنامه ریزی قبلی و اجرای بازدیدهای آموزشی ضروری نیست. با نگرش صحیح و اختصاص زمان کافی به حضور در کنار کودک، هر آخر هفته ای می تواند یک فرصت مناسب جهت آموزش و فراگیری کودک باشد. حتی اگر آمادگی این امور را ندارید، سعی کنید مثبت نگر و نوآور باشید. هرگز خودتان را سر میز صبحانه مشغول روزنامه خواندن نکنید، بلکه به جای آن سعی کنید لقمه ای را به شکل هواپیما بازی به سمت دهان کودک ببرید. روزهای تعطیل، محو تماشای برنامه های تلویزیون نشوید و یا تا ظهر در رختخواب باقی نمانید. دوران کودکی فرزند شما به سرعت سپری می شود، پس تلاش کنید که از آن غافل نشوید و هر چه بیشتر از این لحظات بی نظیر بهره مند گردید.
وقت خوابیدن
پس از هشت هفتگی، کودکان معمولا الگوی خواب منظمی را در پیش می گیرند. جالب است بدانید که ساعت طبیعی به خواب رفتن شبانه ی بیشتر کودکان، حوالی ساعت هفت تا هشت شب می باشد و این، ساعتی است که اغلب پدران در آن به خانه باز می گردند. بر این اساس، شایسته است که در امور و تشریفات مربوط به خوابیدن کودک مشارکت نمایید و این هنگام را به زمانی ویژه برای تعامل و ارتباط با کودکتان بدل سازید.
برادر و خواهر بزرگتر:
با بزرگ تر شدن کودکانتان، شما و همسرتان باید چه به عنوان یک زوج و چه به تنهایی تلاش کنید تا محبت، وقت، عواطف و توجهتان را به طور مساوی میان فرزندانتان تقسیم نمایید. در مراجل اولیه، ممکن است همسرتان هنوز درگیر تغذیه ی کودک با شیر خود باشد و اگر شما بچه های بزرگ تری هم داشته باشید، احتمالا آنها تصور می کنند که توجه مادر، بیشتر معطوف به کودک جدید می باشد. در چنین موقعیت هایی، پدران نقشی مهم در اصلاح نگرش فرزندان بزرگ ترشان بر عهده دارند. حسادت فرزندان بزرگ تر به خواهر یا برادر جدیدشان، امری کاملا طبیعی است. بیشتر برادرها و خواهرهای بزرگ تر، در مقطعی تمایل پیدا می کنند که دوباره به دوران کودکی بازگردند و جای خود را در آغوش مادر و یا حتی سینه ی او باز پس گیرند. آماده ی رویارویی با چنین رفتارهایی باشید. با آنکه چنین وضعیتی چندان حاد و نگران کننده نیست، اما درخواست مکرر از فرزندان بزرگ تر برای «برادر یا خواهر خوب بودن» و یا «الگوی خوب بودن» ممکن است شرایط را دشوارتر نماید. در چنین شرایطی، پدر و مادر باید با وقت گذاشتن برای فرزندان بزرگترشان جهت به دست آوردن دل آنها، یادآوری خاطرات دوران کودکی آنها، تاکید بر اموری که آنان می توانند و کودکان نمی توانند انجام دهند و اطمینان دادن کلامی و رفتاری به آنها که هنوز بسیار دوستشان دارند، درصدد تخفیف مشکل و نهایتا رفع آن باشند. ورود کودک جدید به خانواده، خواه ناخواه سبب بروز اختلال در روال معمول زندگی خانوادگی خواهد شد. طبعا در چنین اوقاتی سفرها و به گردش رفتن ها بسیار کمتر انجام می شوند. اما حتما باید برای فرزندان بزرگترتان وقت بگذارید تا با آنها به گردش بروید، اوقات خوشی داشته باشید، تمام توجهتان را معطوف به آنها نمائید و به نظراتشان گوش فرا دهید. با آنها در خصوص برادر یا خواهر کوچکشان صحبت کنید و به ایشان بگوئید وقتی کودک جدید قدری بزرگ تر شود، چه اتفاقات خوب و شادی آفرینی در زندگی خانوادگی شما رخ خواهد داد.
راهکارهایی برای خواباندن آسان تر کودک
1_رفتن به رختخواب و خوابیدن، باید امری تدریجی و آرام باشد. همیشه قبل از خاموش کردن چراغ ها، کارهایی همچون حمام کردن کودک، قصه گفتن، در آغوش گرفتن، بوسیدن و نوازش کردن او را مد نظر داشته باشید. بهتر است تشریفات طولانی قبل از خواب، با نوشیدن قدری شیر مادر (و یا شیر خشک در صورت عدم امکان شیردهی طبیعی به کودک) به پایان برسد. از اینکه بدین ترتیب یک کار دیگر هم به تشریفات قبل از خواب کودک افزوده می شود، نگران نباشید. کودک به زودی این عادت را ترک خواهد نمود.
2_حواستان کاملا معطوف به کارهایی باشد که برای خوابیدن کودک انجام می دهید (تا آنجا که خودتان هم بتوانید بر اثر انجام آنها، به راحتی بخوابید!). اگر کودکتان حس کند که شما مضطرب هستید و می خواهید که او هر چه زودتر بخوابد تا بتوانید سراغ کارهای خودتان بروید، مطمئنا نسبت به خواب مقاومت خواهد کرد، چرا که او نمی خواهد شما از کنارش بروید.
3_سعی کنید تا جایی که امکان دارد، روال زندگی خود را حفظ کنید و تغییرات و تنظیمات لازم را به شکل تدریجی اجرا نمایید. احساس امنیت حاصل از تکرار روند معمول، باعث کمک به خوابیدن کودک می شود.
منبع: ماهنامه دنیای سلامت شماره 33